Harçsız Öğrenci Pasaportları ve Yurt Dışı Projeleri

Son yıllarda özellikle Erasmus Plus Programı, Work And Travel vb. fırsatlar ile birçok genç yurt dışına ticari, eğitim, kültürel ve sosyal amaçlı faaliyetler/projeler için çıkma fırsatı elde ediyor. Çok değil 2000’ li yılların başına kadar yurt dışına çıkmak özellikle maddi imkânsızlıklar nedeniyle gençler için hayal iken artık gençlerimiz yurtiçinde bir başka şehre seyahat eder gibi özellikle Avrupa ülkeleri olmak üzere yurt dışına seyahat etmeye başladı. Bunda bilişim teknolojilerinin gelişmesi, yeni destinasyonların açılması, yeni havayolu şirketinin kurulması ve fiyatların düşmesi gibi birçok etkenin yanında özellikle uzun süreden beri (1987 yılından beri) Avrupa Birliği’ nde uygulanan yeni adıyla Erasmus Plus programına Türkiye’ nin 2000’ li yılların başında dahil olması da etkili oldu.

Özellikle üniversite öğrencilerinin zaman içerisinde artan rakamlarla dâhil oldukları Erasmus Yükseköğrenim Hareketliliği gibi Erasmus Plus Programı aslında yine 15-30 yaş arası gençler için eğitim, dil vb. şartları olmayan birçok alt programı içerisinde barındırıyor. Yine son birkaç yıl içerisinde artan bir ivme gösteren Erasmus Plus Gençlik Değişimleri ve Erasmus Plus Avrupa Gönüllü Hizmeti (AGH), gençlerimize birçok yurt dışı imkanı sunan alt programlardan birkaçı.

Erasmus Plus programından çok daha eski olmasına rağmen, yurt dışı imkanlarının özellikle öğrenciler için arttığı günümüzde hem öğrenciler hem de kamu kurumları (liseler, üniversiteler gibi) tarafından az bilinen veya uygulamada sıkıntılar yaşanan bir imkandan bahsetmek istiyoruz. Harçsız pasaport imkanı.

İlk kez pasaport alacaklar için dilerseniz defter ve harç ücretlerini kısaca özetleyelim. Pasaport ülkemizde İçişleri Bakanlığı yetkisinde verilen bir belgedir. Pasaport almak istediğinizde eğer sivil bir Türk vatandaşı iseniz alacağınız Umuma Mahsus yani Bordo pasaport için defter parası ve harç ödemeniz gerekiyor. Defter parası size verilen pasaportun değerli kağıdı için alınan bir ücret, harç ise pasaportunuzu ne kadar süreyle almak istiyorsanız onun için ödediğiniz bir bedeldir. Harç süresi dolduğunda tekrar harç bedeli ödeyerek pasaportunuzun süresini uzatabilirsiniz. Eğer bir pasaportunuz varsa bile harç süresi dolduğunda pasaportunuzu yenileyene kadar yurt dışı çıkışlarında pasaportlarınızı kullanamazsınız. Yurt dışı çıkışlarında diyorum çünkü pasaportunuzu yurt dışı giriş-çıkış işlemleri dışında kimlik belgeniz gibi resmi bir evrak olarakta kullanabilirsiniz. 2016 için defter ve pasaport ücretleri aşağıdaki gibidir;

(Diplomatik, hususi damgalı, hizmet damgalı, umuma mahsus münferit pasaportlar için)

Pasaport cüzdan bedeli : 87,50 TL

(6) sayılı tarifede belirtilen yeni harç bedelleri;

6 Aya kadar                      : 111,70 TL

1 Yıl için                            : 163,30 TL

2 Yıl için                            : 266,40 TL

3 Yıl için                            : 378,30 TL

3 Yıldan fazla süreli        : 533,10 TL

olarak belirlenmiştir.

Vatandaşlarımızın 01 Ocak 2016 tarihi itibariyle pasaport işlemleri buna göre yapılacaktır.

Yukarıdaki tabloya göre 1 yıllık bir pasaport almak istediğinizde 87,50 TL defter ücreti + 163,30 harç bedeli olmak üzere toplam 250,80 TL lik bir ücret ödemeniz gerekiyor. Bu da öğrenciler için büyük bir rakam.

Erasmus Yükseköğrenim Hareketliliği için yurt dışına çıktığınızda okul idaresi tarafından harçsız pasaport almak konusunda sorun yaşayanlar azda olsa var.  Ama özellikle Erasmus Plus Gençlik Değişimleri ve Erasmus Plus Avrupa Gönüllü Hizmeti gibi programlar ile yurt dışına çıkacak öğrenciler (sadece üniversite öğrencileri değil tüm öğrenciler) harçsız pasaport konusundan ya habersiz ya da okul tarafından bazı engeller ile karşılaşıyorlar. Bu konuda yasal haklarınızın bilincinde olmanız ve gerektiğinde ilgili kanunlar ile haklarınızı almanız için sizleri harçsız pasaport konusunda detaylı olarak bilgilendirmek istiyoruz.

Öncelikle bu konuda resmi 2 kaynaktan bahsedelim (kanunlara ulaşmak için üzerine tıklayın);

• 492 Sayılı Harçlar Kanunu
• 5682 Sayılı Pasaport Kanunu

Bu iki kanun maddesinde de açık şekilde şu ifadeler yer almaktadır.

“Seyahatleri Türkiye için kültürel, ticari veya sosyal bir menfaat temin edecek mahiyette bulunduğu sabit olanlarla Milli Eğitim Bakanlığının müsaadesiyle ilmi tetkiklerde bulunmak veya yabancı memleketlerde yapılacak spor teması ve müsabakalarına iştirak etmek üzere kafile halinde gezi yapacak öğretmen, öğrenci ve sporculara verilecek pasaportlar hiçbir harca tabi değildir”

Söz konusu maddeler:

492 sayılı Harçlar Kanunu madde 85 (d)

5682 sayılı Pasaport Kanunu madde 16

Yani Gençlik Değişimi veya Avrupa Gönüllü Hizmeti gibi kültürel veya sosyal amaçlı projeler ile yurt dışına çıkacaksanız ve öğrenci ya da öğretmen iseniz YAŞ SINIRI OLMADAN yukarıda belirtilen harç ücretlerinden muafsınızdır. Yine yukarıda yazdığımız 1 yıllık pasaport için 250,80 TL yerine sadece 87,50 TL defter bedelini ödeyerek 1 yıllık pasaportunuzu alabilirsiniz. Yalnız buradaki tek şart öğrencilik halinizin devam etmesidir bu nedenle kanunda harç süresi için bir sınırlama olmasa da uygulamada genellikle 1 yıllık pasaport verilmektedir. Harçsız pasaportunuzu alabilmeniz için ise okulunuzun sizin öğrenci olduğunuzu ve kültürel bir faaliyete katılacağınızı kabul eden bir belge hazırlaması gerekiyor. Bu belge ile (vergi dairesi vs. gibi birkaç prosedür daha var) pasaport başvurusu yapmaya gittiğinizde sizden sadece defter bedeli alınıyor.

Ayrıca yine 10 Şubat 2016 tarihinde resmi gazetede yayınlanan yeni bir değişiklik ile 492 sayılı Harçlar kanuna aşağıdaki madde eklenmiş ve 25 yaş sınırına kadar kültür, sosyal amaçlı faaliyet gibi şartlar olmaksızın öğrenci iseniz yine harçsız pasaport alma hakkınız doğmuştur.

10 Şubat 2016 tarihinde gelen ek madde

h)Tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış olanlara verilecek pasaportlar.

Peki, uygulamada sıkıntı nerede yaşanıyor derseniz de genellikle okul idareleri veya öğrenci işleri sizlerin katılacağı gençlik değişimi veya Avrupa gönüllü hizmeti projelerinin kültürel-sosyal bir proje olduğunu kabul etmemesidir. Ayrıca size okul mu seni gönderiyor? Vs şeklinde sorular ile de karşılık verebilirler. Bu ve buna benzer durumlarda ilgili kanun maddeleri ile hareket etmeniz sizlere kolaylık sağlayacaktır.

Son olarak okulunuzdan veya öğrenci işlerinden söz konusu muafiyet belgenizi almaya gitmeden önce kabul edildiğiniz projeye dair adınıza ve kimlik bilgilerinizin açıkça yazılı olduğu davet mektubunuza ihtiyacınız olduğunu unutmayınız.

Sevgiler,