Derneğimizin yeni projesi “Genç Bak-İş”, tüm Avrupa Birliği Üyesi ülkeler gibi Türkiye’ de de uygulanan Erasmus Plus Programı Ana Eylem-3 Yapılandırılmış Diyalog (Gençler ve karar alıcılar arasında politika önerilerinin görüşülmesi için uygulanan bir program) kapsamında Türkiye Ulusal Ajansı tarafından desteklenmeye uygun görüldü. 1 Mart 2016’ da projemize başlıyoruz.
Projemiz ile gençlerin mesleki eğitime yönelmesinin önündeki yasal engelleri veya gerekli olan yasal ihtiyaçları yine gençler ile tespit edip karar alıcılara iletmeyi planlıyoruz. Yani bir politika önerisi belki de bir kanun değişikliğine gidecek projemiz için uzun vadede yeni planlarımız var. Ama isterseniz ondan önce gelin gençler arasında az bilenen “Yasa Yapım Süreci” yani TBMM görevi olan “Yasama” nasıl işliyor ona bakalım.
Yasama süreci özellikle politika önerisi geliştirecek sivil toplum örgütleri ve ağlar için çok iyi bilinmesi gereken bir konu. Çünkü ulaşmak istediğini hedefe giden yolu çok iyi tanımalı ve bilmelisiniz. Bir örgütlenme olarak politika önerisi ve uzun vadede kanun değişikliği talebiniz olacaksa bunun nasıl bir süreçten geçtiğini bilmek taleplerinizi daha doğru iletmenizi ve süreci daha iyi planlamanızı sağlar.
İşte TBMM’ de yasama sürecinin özeti;
1) Toplumsal Bir İhtiyaç veya Talebin Oluşması
Yasalar toplumun tamamının veya ilgilendirdiği kesimin (gençler, engelliler, kadınlar, işçiler, işverenler vb.) ihtiyaçlarını karşılamak için hazırlanır. Bu ihtiyaç 2 şekilde tespit edilir;
- Birincisi karar alıcıların toplumdaki ihtiyacı fark etmesi ve bunun için harekete geçmesi.
- İkincisi ise söz konusu yasaya dair ihtiyacı oluşan kitlenin çeşitli kurumlar veya örgütlenmeler (sivil toplum kuruluşları/ağlar gibi) aracılığı ile karar alıcılara taleplerini iletmesidir.
2) Önerilerin Hazırlanması
Yasa yapım sürecinin TBMM’ de başlayabilmesi için bir önerinin hazırlanması gerekir.
- Birincisi Bakanlar Kurulu tarafından TBMM Genel Kuruluna sunulan öneriye “Kanun Tasarısı”
- İkincisi ise milletvekilleri tarafından TBMM Genel Kuruluna sunulan öneriye ise “Kanun Teklifi” denir.
3) Komisyon Görüşmeleri
Yasa tasarısı / teklifi, önce Genel Evrak ve Arşiv Genel Müdürlüğü, ardından Genel Sekreterlik Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü’ne gider. En sonunda Meclisteki ilgili komisyon(lar)a havale edilir. Komisyon(lar)a havale edilen tasarı ve tekliflerin, en çok 45 gün içinde bir rapora bağlanarak Genel Kurula gönderilmesi gerekir.
4) Genel Kurul Görüşmeleri
Basılmış bir komisyon raporunun Genel Kurul gündemine alınması için dağıtılmasının üzerinden 48 saat geçmesi gerekir. Bir komisyon raporunun Genel Kurul gündemine alınması, onun hemen görüşüleceği anlamına gelmez.
Genel Kurulda bir komisyon raporunun görüşmelerine başlayabilmek için hükümeti temsilen bir bakanın ve esas komisyonu temsilen komisyon başkanının veya yetkili bir komisyon üyesinin Genel Kurulda hazır bulunması gerekir.
5) Kanunlaşma
Bir Kanun Tasarısı/Kanun Teklifi, TBMM tarafından kabul edildikten sonra “yasa” adını alır ancak bu aşamada henüz bağlayıcı değildir.
6) Cumhurbaşkanına Gidiş
Cumhurbaşkanı, kendisine gönderilen yasayı, kısmen veya tamamen uygun bulmaz ise, tekrar görüşülmek üzere, gerekçesiyle birlikte, TBMM’ye geri gönderebilir. Yasayı uygun bulması halinde, 15 gün içinde onaylayarak, Resmi Gazete’ de yayınlanması için Başbakanlığa iletir.
7) Yürülüğe Girme
Yasa, -yürürlük maddesinde başka bir tarih belirtilmiyorsa- Resmi Gazete’de yayınlanmasının ardından 45 gün içinde yürürlüğe girer; yani bağlayıcı olur.